Grensoverschrijdend gedrag in de wetenschap: hoe ga je ermee om?
Ga er maar van uit dat het gebeurt in je organisatie, zegt Naomi Ellemers op 14 juli in de NRC. Grensoverschrijdend gedrag is overal, ook op elke universiteit. „De vraag is dus vooral: hoe ga je ermee om en hoe voorkom je het?”.
Ellemers, oud-voorzitter van het Kurt Lewin Instituut, gaf leiding aan de commissie van wetenschappers die de afgelopen twee jaar werkte aan een advies over sociale veiligheid in de wetenschap. Onder de vlag van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Afgelopen week werd het resultaat aangeboden aan minister Robbert Dijkgraaf (D66).
Om ongewenst gedrag aan wetenschappelijke instellingen te bestrijden, moet er veel meer aan preventie gedaan worden, stelt Ellemers. Nu wordt vaak veel aandacht besteed aan de klachtafhandeling, maar de sociale veiligheid aan universiteiten en onderzoeksinstituten verbetert pas echt door gedrag op de werkvloer structureel onderwerp van gesprek te maken.
De KNAW heeft daarom de gids ‘Sociale veiligheid in de Nederlandse wetenschap – Van papier naar praktijk’ gemaakt met handreikingen en tips om de problemen met ongewenst gedrag te voorkomen of vroegtijdig bij te sturen.
Bij bestuurders, leidinggevenden en hun ondersteuners bestaat regelmatig handelingsverlegenheid en ongemak rondom ongewenst gedrag: wat kunnen zij doen en welke richtlijnen moeten zij volgen? In een lijst met tips staat per fase beschreven welke stappen je kunt zetten om bij te sturen en wat daarbij belangrijke aandachtspunten zijn.
In het advies is veel aandacht voor de preventie van sociale onveiligheid. Sociale veiligheid bouw je op door tegenkrachten te organiseren, signalen op te halen, patronen in kaart te brengen en leidinggevenden te wijzen op hun verantwoordelijkheid hierin.